عید قربان ؛ کمی عمیقتر
عید سعید قربان ، را حضور همه برادران و خواهران محترم تبریک عرض می کنم.
إن شاء الله که ما از کسانی باشیم که این روز برایشان عید است.... وارد این عید شدند... چون این عید ، عید بندگان خالص خداست... کسانی که همه چیز خود را در پیشگاه حضرت حق قربانی کردند و دیگر غیر از حضرت حق ، هیچ چیزی برایشان باقی نماند تا به آن توجه کنند ؛ حتی وجود خودشان ؛ آنها در جهان ، به هر سمت و سو که نگاه کنند ، جز خدا ، کسی یا چیزی را نمی بینند ؛ حتی خودشان را.
گاهی ذکر می شود که عید قربان ، عید قربانی کردن گوسفند است...
این گوسفند صرفاً نمادی است از یک مسأله عمیق تر. مسایل عمیق را نمی توان با چشم سر دید یا با دست لمس کرد... چشم و دست ، جزء « حواس ظاهری » انسان ( و همه حیوانات ) اند. « حواس ظاهری » فقط برای مسایل ظاهری و سطحی است... مسایل عمیق را فقط با فکر ، آنهم نه فکر عادی و کوتاه ما که در مدار مسایل ظاهری حرکت می کند و از آن جلوتر نمی رود ، بلکه با فکر عمیق می توان به آنها رسید... و همین « فکر عمیق » ، تفاوت اصلی بین « انسان » و سایر « حیوانات » است...
بنابراین ، اگر بخواهیم در جامعه برای این مسایل عمیق ، مراسمی و تذکری در سطح عمومی وجود داشته باشد و همه افراد را متوجه آن مسأله بکنیم ، چاره ای نیست جز اینکه یک نماد برای آن مسأله عمیق قرار بدهیم.... حال ، بعضی افراد ( متأسفانه اکثر افراد ) فقط همان نماد ( گوسفند و قربانی کردن آن ) را می بینند ، ولی برخی افراد اهل تفکر عمیق ، متوجه می شوند که این گوسفند ، خودش اهمیتی ندارد ، بلکه نماد یک مسأله عمیق تر است...
این افرادی که تفکر عمیق دارند و فکرشان از سطح و ظاهر مسأله می گذرد ، باز عمق تفکراتشان با هم متفاوت است.... برخی ها به اینجا می رسند که عید قربان ، عید قربانی کردن هوای نفس خودمان در پای اراده الهی است.... اینها کجا و ما که نمازمان را عقب می اندازیم تا تماشای یک فیلم را از دست ندهیم کجا!
اما برخی ها از این هم جلوتر می روند... می گویند اصلاً « من » ای وجود ندارد تا هوای نفسی داشته باشد! این « من » که تصورش را می کنیم ، توهم ماست.... غیر از خدا ، کسی و چیزی موجود ندارد... هر چه در عالم می بینیم ، صرفا مظهر اسماء و صفات حضرت حق است...
شاید افرادی باشند - و حتما در مکتب عمیق اسلام ناب محمدی و در مدرسه قرآن و اهل بیت ، چنین شاگردانی هستند - که تفکراتشان آنقدر عمیق باشد که از این حد هم بگذرد... از حد « صفات » و « اسماء » بگذرد و همه چیز را در پای « ذات » قربانی کنند... و شاید حتی آنقدر عمیقتر که ما خیالش را هم نمی توانیم بکنیم.
گرچه عید قربان ، یک عید عملی است ، نه صرفاً یک عید مفهومی و علمی ؛ عید « عمل کردن » به مفاهیم عمیق و بلند است ، نه عید صرفاً « دانستن » آنها ؛ اما به هر حال ما در حد ناقص و دست کوتاه خودمان ، عید سعید قربان ، عید قربانی کردن « ماهیت » در پای « وجود »، عید قربانی کردن « کثرت » در پای « وحدت حقه شخصی » را تبریک و تهنیت عرض می کنیم.